Szkoła
Była pierwszą, którą otwarto po II wojnie światowej przy obecnej ul. Mickiewicza 1. Inauguracja roku szkolnego miała miejsce 3.09.1945r. pod Basztą Bracką. Wówczas do placówki zaczęło uczęszczać trzydzieścioro uczniów do trzech oddziałów. Prace pedagogiczno-wychowawcze utrudniało ciągłe przemieszczanie się ludności. wielu uczniów kończyło edukacje po klasie trzeciej lub czwartej. Do nauki najszybciej zniechęcali się uczniowie pełnoletni, którzy znajdowali zatrudnienie w powstających zakładach pracy. Na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych w szkole uczyło się 749 uczniów od godz. 8:00 do 20:00.
1 września 2017 r. klasy drugie i trzecie Gimnazjum nr 2 im. Mikołaja Kopernika, które współdzieliło budynek z naszą szkołą, w ramach reformy edukacji, zostali przejęci przez naszą szkołę, a Gimnazjum nr 2 przestało istnieć. W związku z tym, do roku szkolnego 2018-2019 Szkoła Podstawowa nr 1 była szkoła podstawową z oddziałami gimnazjum.
Od 1 września 2019 r. do szkoły uczęszczali tylko uczniowie uczący się w ośmioletniej szkole podstawowej.
Tak jak wcześniej Gimnazjum nr 2, tak i teraz Szkoła Podstawowa nr 1 osiąga najlepsze wyniki z egzaminów zewnętrznych ostatnich klas.
Od 1 września 2023 r. do szkoły zostały przyłączone dwie klasy integracyjne: 6D i 7D oraz 6 nauczycieli z likwidowanej szkoły SP3 w Lubaniu.
Sztandar szkoły
Pieśń szkolna
Wśród zgliszczy zraniona, otwarłaś ramiona
By uczniów przygarnąć w swe progi
W Lubaniu Tyś pierwsza jak matka najlepsza
Dawała swym dzieciom przestrogi.
Ref.
Szkoło nasza, droga szkoło,
Kształć umysły, wiedzę daj.
Wzorem światłym sam Kościuszko
Jak kochać Ojczysty kraj.
Kaganiec oświaty ujęłaś w swe dłonie
Nie bacząc na trudy i znoje
Minęło siedem dekad, a w każdym Twym uczniu
On płonie, on płonie, wciąż płonie.
Ref.
Szkoło nasza, droga szkoło…
Darów Twych szkoło nie zaprzepaścimy
Pomnażać będziemy obficie.
Kościuszko przykładem, Kościuszko nam wzorem
Z tym wzorem pójdziemy przez życie.
Ref.
Szkoło nasza, droga szkoło…
Na terenie szkoły znajdują się dwa zabytkowe portale
ocalone z już dziś nie istniejących budynków.
Historia Portalu
Wcześniej ten portal znajdował się nad drzwiami sklepu tzw. DOMU TOKARZA DIETRIECHA przy dawnej ulicy Zgorzeleckiej 17
(dzisiaj ulica Ratuszowa).
Kiedy wyburzono stare kamienice, został on ocalony od zniszczenia dzięki staraniom Pana Stanisława Tymicza
– ówczesnego dyrektora Liceum Ogólnokształcącego i badacza dziejów naszego miasta.
Barokowy, kamienny relief nieznanego autora przedstawia, w formie płaskorzeźby, obraz naszego miasta z listopada 1758 roku, kiedy Lubań znalazł się w ogniu walk między wojskami pruskimi i austriackimi.
Rozegrała się wtedy jedna z bitew trwającej od 1756 roku wojny siedmioletniej.
Relief ukazuje panoramę Lubania z wieżami i murami.
Po obu stronach barokowej płaskorzeźby widać zaznaczone wzgórza (Kamienną Górę i Krzyżową Górę), a na nich armaty walczących między sobą wojsk.
Nad panoramą miasta umieszczono łaciński napis: Adspice Paululum viator Laubam in igne viventem 1758
– Widzisz tutaj, Wędrowcze, w pomniejszeniu Lubań żyjący w ogniu (tłum. S. Tymicz).
Poniżej tego widoku znajduje się napis ujęty w formie greckiego chronogramu,
to jest wyrazu lub wiersza, którego pewne litery wyrażają liczby rzymskie:
CLaMant IVstI & Ieho Va eXa VDIt eosq Ve soLVs eX angVstIls erIpIt. PS.34 v. 18
– Wołali, a Pan ich wysłuchał i uwolnił od wszelkich przeciwności (tłum. S. Tymicz).
Tekst na podstawie książki Paula Berkela „Historia miasta Lubań”